مطالب آموزشی اکوتوریسم شماره 29
آموزش گردشگری اکوتوریسم
انواع غارسنگ
الف) چکنده یا استالاکتیت
به تمامی غارسنگ هایی که بر اثر چکیدن آب از سقف غار و تشکیل عمودی آن در زیر سقف پدید می آیند، چکنده گفته می شود. زمانی که آب محتوی بیکربنات کلسیم از منافذ سقف به شکل چکه به فضای غار راه می یابد، علت تماس با هوای درون غار و تغییر فشار، بخشی کوچک از آن بخار، و به ازای آن، جزئی ناچیز کربن دی اکسید از قطره آب آزاد می شود، و در این فرایند، جزئی بسیار کوچک کربنات کلسیم در محل جدایی قطره از سقف رسوب می کند. به سبب تداوم این فرایند، طی میلیون ها سال چکنده هایی بسیار زیبا و گوناگون در سقف غار تشکیل می شوند. چکنده های اشکالی گوناگون دارند اما بیشتر آنها به شک مخروط هایی هستند که قاعده شان به سقف چسبیده و رأس آنها به سوی کف غار است. طول چکنده ها گاهی به چند متر می رسد. گاهی چکنده ها به شکل گل کلم زایش می یابند؛ در این صورت به آنها گل کلمی گفته می شود. از شکل های دیگر چکنده ها، چکنده هایی به شکل توده ای نخود یا توده ای سوزن هستند که به آنها چکنده های نخودی یا سوزنی گفته می شود . در بین غارهای ایران، غار کتل خور مجموعه ای از انواع چکنده ها را داراست.
ب)چکیده یا استالاگمیت
به تمامی غارسنگ هایی که در کف غارها و بر اثر فرایند غارسنگسازی زایش می یابند، چکیده گفته می شود باقی مانده قطره آب محتوی بیکربنات کلسیم از نوک چکیده ها جدا می شود و به سوی کف غار در نقطه مقابل چکیده سقوط می کند. در مسیر سقوط باز هم مقدار کمی از آب قطره تبخیر، و در نتیجه بخشی از کربن دی اکسید آن آزاد می شود و قطره به محض رسیدن به کف غار جزئی کوچک از کربنات کلسیم خود را در محل برخورد با کف غار رسوب می دهد. تداوم این فرایند ظرف میلیون ها سال چکیده هایی گوناگون را در کف غار پدید می آورد. چکیده های زایش یافته دارای شکل مختلف نخودی، خنچری، قارچی، اسفنجی، و خوشه ای هستند. بیشترین و بارزترین چکیده ها به شکل مخروط هایی هستند که قاعده آنها به کف غار چسبیده و رأس آنها به سوی سقف غار است. در میان غارهای ایران، غار کتل خور، غنی ترین چکیده ها را داراست. پیوسته در مقابل چکیده ای در کف غار ، ممکن است چکنده ای قابل ملاحظه در سقف موجود نباشد ، چنان که در مقابل چکیده های غول پیکر غار کهک ، بین غارهای ایران طویل ترین مخروط های چکیده را دارد، چکنده ای قابل ملاحظه به چشم نمی خورد.
3)ستون
گاهی چکنده از بالا و چکیده از پایین ، طی مدت زمان طولانی به هم می رسند و پدیده ای زیبا به نام ستون تشکیل می دهند .
4)آبشار سنگ
گاهی آب محتوی بیکربنات کلسیم بعد از خروج از منافذ واقع در سطوحی از دیوا غارها که شیب مثبت دارند ، به حالت لغزش به سمت پایین جاری می شود. در این حالت بر اثر فرایند غارسنگسازی جزئی از کربنات کلسیم، که شرایطی مناسب برای جدایی آن از آب محتوی بیکربنات کلسیم فراهم شده است ، در مسیر جریان آب رسوب می کند و پدیده زیبایی روی دیوار غار به وجود می آورد. به این پدیده به علت شباهت به آبشار در حال ریزش، آبشار سنگ گفته می شود. طویل ترین آبشار سنگ در غاربگلیجه و زیباترین و پهن ترین آن در غار کهک زایش یافته است.
5)غارسنگ های کریستالی
گاهی بیکربنات کلسیم فوق اشباع، در پاره ای از بخش های غار تحت فرایند کریستال سازی قرار می گیرد و کریستال هایی با شکل های گوناگون و بسیار زیبا تشکیل می شود که نمونه های آن در غار کتل خور و بخش هایی از چاه های هوایی بگلیجه دیده می شود.
۶) فضاهای تشکیل دهند یک غار:
دهلیز: دهلیز راهرویی است که باید از آن خمیده یا خزیده عبور کنیم.
دالان: دالان راهرویی است که پهنای آن به اندازه دست های باز شده یک انسان، و بلندی آن در حدی است که بتوانیم به طور ایستاده از آن بگذریم.
تالار: تالار به فضاهای وسیع با سقف های بلند گفته می شود.
دخمه: دخمه فضایی است نسبتا کوچک با ابعادی دست کم نزدیک به ۲ متر. دخمه فقط یک راه ورودی دارد و باید از همان راه ورودی خارج شویم.
۷) شناسنامه غارها
شناسنامه هر غار شامل موارد زیر است:
2. نقشه دقیق رسیدن به دهانه غار که معمولا مسیر آن از یک شهر بزرگ در منطقه استقرار غار شروع، و با نشانی های دقیق به دهانه آن ختم می شود.
2. طول تقریبی شعبه اصلی و شعبه های فرعی غار.
3. نقشه نمایشی غار که شامل تالارها، دالان ها، دهلیزها، دخمه ها، و چاه های درون غار است.
4. ویژگی های دیدنی ها، و آثار تاریخی درون غار.
5. محل های خطرناک در بازدید از غار، مانند پرتگاه ها و چاه های موجود در مسیر.
6. ارتفاع دهانه غار از سطح دریا.
7. طول و عرض جغرافیایی دهانه غار.
8. عمیق ترین مکان درون غار.
ادامه مطلب اقلیم شناسی کلیک کنید
جهت اخذ مهارت گردشگری با مشاوران ما تماس حاصل فرمایید
☎️ 021-66977100