بخش چهارم- مقاله آموزشگاه مهارت های گردشگری
آموزشگاه گردشگری نشان برتر
تأثیر تغییر کاربری بناهای تاریخی در توسعه گردشگری پایدار شهری
مطالعه موردی: باغ نگارستان(شهر تهران)
تالیف:علی توکلان، شبنم مومن زاده،علی حاج غلامعلی طهرانی
استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات-تهران-ایران
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تهران
6- نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
در این تحقیق تلاش شد تا به بررسی تغییر کاربری بناهای تاریخی در جذب گردشگر پرداخته شود. گردشگری یکی از مهم‌ترین و پویاترین صنایع جهان می‌باشد و بسیاری از کشورهای توسعه یافته این صنعت را عامل مهمی در جهت رشد اشتغال، درآمد و بخش خصوصی می‌دانند.
متاسفانه در کشور ما صنعت توریسم متناسب با توان‌های طبیعی و انسانی و تاریخی رشد نکرده است. با وجود این که گردشگری می‌تواند در طرح‌های توسعه ملی کشور قرار بگیرد و باعث از بین رفتن اقتصاد تک محصولی شود اما متاسفانه میزان توجه به آن به حد کافی نمی‌باشد. یکی از شاخه‌های مورد توجه در گردشگری، گردشگری شهری می‌باشد. کشور ایران به دلیل قدمت آن دارای آثار تاریخی فراوانی می‌باشد که امروزه در نقاط شهری مختلف قرار گرفته‌اند. بسیاری از این بناها امروزه رو به تخریب و فراموشی می‌باشند. محلاتی چون منطقه 12 که از لحاظ میراث فرهنگی قوی است و حدود 64 درصد از بناهای تاریخی و فرهنگی در این منطقه قرار دارد می‌تواند در جذب گردشگران خیلی مؤثر باشند.
در یک مطالعه‌ی مقایسه ای با کشورهای توسعه یافته همچون فرانسه متوجه می‌شویم که این کشورها به این بناها توجه فراوانی نشان می‌دهند و با تغییر کاربری آن‌ها از آن‌ها بهره برداری کرده و استفاده اقتصادی می‌کنند. برای مثال در فرانسه بسیاری از خانه‌های قدیمی به افراد عادی اجاره داده شده و افراد می‌توانند به شرط مرمت و استفاده از این خانه‌ها، بدون تخریب آن‌ها در این بناها زندگی کرده و همچنین بخش اقتصادی زندگی خود را نیز تأمین کنند.
باغ نگارستان به عنوان یک اثر تاریخی مهم امروزه به شدت مورد توجه قرار گرفته است و اقشار مختلف به آن علاقه مندی خاصی نشان می‌دهند. این پژوهش سعی کرده تا به مطالعه‌ی باغ نگارستان و تأثیر آن در جذب گردشگر بپردازد، بدین منظور پرسشنامه ای طراحی شده و به بازدیدکنندگان این منطقه ارائه شد. طبق آمار به دست آمده از این پرسشنامه‌ها 63 درصد زن و 37 درصد مرد بوده‌اند، همچنین 63 درصد مجرد و 37 درصد متأهل بوده‌اند. بیشترین فراوانی جمعیت آماری مربوط به سنین 20-30 سال و اکثریت گروه تحصیلاتی مربوط به کارشناسی ارشد می‌باشد. یافته‌های پرسشنامه نشانگر آن است که بیش از 67 درصد افراد بیش از یک بار از باغ نگارستان بازدید کرده‌اند و بسیاری از این افراد معتقدند توجه به این مکان‌ها می‌تواند در ترویج و توسعه فرهنگ اصیل ایرانی مؤثر باشند همچنین 93 درصد افراد معتقدند که نقش آموزش در توسعه این مناطق بسیار اهمیت دارد و حدود نصف افراد معتقد بودند دولت در این زمینه به اندازه‌ی کافی عمل نکرده است که با توجه به این می‌توان گفت نقش دولت در آموزش در جهت توسعه این مناطق اهمیت فراوانی دارد. پاسخ 83 درصد از افراد به در مورد میزان رضایت مندی از امکانات باغ متوسط بود که نشان دهنده‌ی لزوم توجه بیشتر به امکانات این باغ می‌باشد.67 درصد از پاسخ دهندگان دیگران را به بازدید از این مجموعه تشویق می‌کنند و با توجه به جواب‌های افراد و این که بیش از 50 درصد پاسخ‌ها گزینه‌ی مثبت و موافق بوده‌اند به نظر می‌رسد توجه به بناهای تاریخی و مرمت آن‌ها و تغییر کاربری آن‌ها می‌تواند در جذب گردشگر مؤثر باشد. باغ نگارستان می‌تواند به عنوان یک بنای تاریخی که اکنون دارای کافه رستوان می‌باشد در جذب گردشگر مؤثر باشداین بنا به دلیل نزدیکی به مرکز شهر و همچنین دارای زیر ساخت حمل و نقل مناسب می‌تواند به عنوان یک مکان مناسب جهت استراحت گردشگران قرار بگیرد. یکی از اقشاری که امروزه به شدت به باغ نگارستان و انواع بناهای مشابه همچون عمارت مسعودیه توجه کرده‌اند قشر جوان می‌باشد، با توجه به این که این مکان‌ها دارای حس نوستالژیک هستند اگر به درستی برنامه ریزی شوند باعث ایجاد حس مثبت در بازدیدکنندگان می‌شوند.
بسیاری از جوانان با انگیزه‌ی حس نوستالژیک وارد این مناطق می‌شوند که اگر به درستی برنامه ریزی شود می‌تواند در ایجاد حس غرور و افتخار نقش مهمی داشته باشد. عمارت کتابخانه که اکنون در حال مرمت می‌باشد می‌تواند باعث ایجاد فضای کتابخانه ای و فرهنگی مناسبی شود. با توجه به مصاحبه با بازدیدکنندگان و مطالعات میدانی انجام
:گرفته پیشنهادات زیر جهت افزایش توجه و تقاضا برای این بنا ارائه می‌گردد
- در طرح تغییر کاربری باید قابلیت بنا به لحاظ ویژگی‌های معماری مورد مطالعه جدی قرار گیرد تا
- شدت و ضعف آن نسبت به کاربری پیشنهادی سنجیده شود
- اگر بنا در بافت قرار دارد باید پذیرای کاربری جدید به لحاظ نیاز به کاربری باشد و توانایی ایجاد امنیت برای استمرار آن فعالیت را داشته باشد.
- میزان مداخله‌ها در تغییر کاربری بناهای تاریخی باید با توجه به مبانی جهانی یا یکسری قوانین پذیرفته شده از طریق کلیه سازمان‌های داخلی مربوطه انجام گیرد تا از اعمال سلیقه شخصی جلوگیری شود.
- ارزش‌های تاریخی، به سبب حوادث و اتفاقات مهم ملی که در بنا رخ داده و باعث برانگیختن احساسات جمعی می‌شود باید به صورت جدی در نظر گرفته شود. در این مورد بناها عموماً کاربری خاص پیدا می‌کنند (مثال خانه‌های انقلاب مشروطه در شهرهای مختلف کشور، خانه داوید به عنوان نخستین مدرسه مرمت ایران و خاورمیانه)
- بسیاری بناها را در کاربری اولیه یا کاربری نزدیک به آن می‌توان حفاظت کرد. در چنین مواردی نیازی به تغییر کاربری نیست.
- با آنکه در تغییر کاربری معاصرسازی در بسیاری موارد امری اجباری است اما باید برگشت‌پذیری یا قابلیت مرمت اصولی دوباره در نظر گرفته شود.
- در تغییر کاربری جدید باید مفاهیم کارکردی و احساسی ابنیه مورد توجه قرار گیرند.
- کاربری جدید باید با کمترین دخالت فیزیکی در عناصر اصلی بنا انجام گیرد زیرا عدم رعایت آن باعث آسیب به هویت و شخصیت بنا می‌شود.
- کاربری جدید باید نقش محافظتی داشته باشد و باعث آسیب به عناصر اصلی بنا نشود.
- در کلیه اقدامات میراث فرهنگی مبحث هزینه بسیار مهم است. با توجه به آنکه کاربری‌های نزدیک به کاربری اولیه بنا باعث صرفه‌جویی بسیاری در هزینه‌ها می‌شوند؛ توصیه می‌شود.
- ایجاد انواع کاربری‌های فرهنگی مانند سالن کنسرت، فرهنگسرا، تئاتر، انواع نمایشگاه‌های عکاسی، نقاشی و یا صنایع دستی.
- ایجاد کتاب فروشی مانند شهر کتاب در این بنا
- تبدیل مرمت آثار تاریخی در شهرها به عنوان مبنایی در راستای گردشگری پایدار
- ایجاد تورهای گردشگری یک روزه تهران گردی و بازدید از این بنا
- آموزش راهنمایان مخصوص برای گردشگران خارجی و داخلی که از این بنا بازدید می‌کنند
- ارائه تسهیلات تشویقی به شرکت‌های خصوصی در جهت مرمت و توجه به این مناطق
- ایجاد فضای مناسب برای کودکان مانند انواع نمایشگاه‌ها و یا تئاترها و یا قصه گویی ها در فضای باز در جهت آموزش و آشنایی کودکان
- توجه به خیابان‌های اطراف و سعی در نوسازی و بهسازی این خیابان‌ها
جهت اطلاعات بیشتر درمورد دیپلم راهنمای گردشگری با آموزشگاه نشان برتر
تماس حاصل فرمایید 02166977100